Onarım çalışmaları ivedi şekilde devam ediyor..!

Halk arasında Yeni anlamında olan Teze Cami hakkında ,03 Mart 1894 yılında Malatya'da meydana gelen depremde büyük hasar gören Hacı Yusuf Taş Cami'nin yeniden yapılabilmesi için Sultan II. Abdülhamit tarafından on bin altın gönderilmiştir.
Yeni Cami, tamamen kesme taşlardan yapılmıştır.28,50 x 28,50 m. ebadında kare plan üzerine inşa edilen ana mekânın ortasında dört fil ayağı üzerine oturtulan kubbe yer almıştır. Orta alan yanlara doğru yine fil ayaklar ve yan duvarlara bindirilen beşik tonozla örtülmüştür. Böylece pencereli olan kubbenin ağırlığı ayaklar, tonozlarla da yan duvarlara verilmiştir.
Caminin üstü dört küçük pencereli kubbe ile örtülmüştür. Ana mekânın güney duvarı tam ortada beş köşeli yarım daire şeklinde dışa doğru taşırılarak mihrabı yapılmıştır. Mihrap kesme taşlardan yapılmış olup dış yüzü gömme sütunlarla köşelere ayrılmıştır. Üstü yarım kubbeyle örtülmüş, güney duvarına birleştiği köşelerde karşılıklı birer pencere vardır. Son cemaat mahalli dört sütunu birbirine bağlayan kemerler ve kuzey duvarına bindirilen kasnaklı beş küçük kubbeyle örtülmüştür. Kuzey duvarının tam ortasında ana giriş kapısı yer alır. Kapının üzerinde Arapça harflerle yazılan kitabesi bulunmaktadır. Ayrıca caminin doğu ve batı duvarlarının kuzey duvarlarına yakın olan yerlerinde karşılıklı birer kapı yer almaktadır. Kuzey duvarlarının köşelerinde ikişer şerefeli, iki minaresi vardır. Doğu yönünde tek şerefeye kadar ayakta olan, tamamen kesme taşlardan yapılmış, eski camiye ait bir minare sağlam durumdadır.
27.01.2021 tarihinde CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba tarafından basına gönderilen bültende,
TEZE CAMİ'YE BAKINCA DEPREMİN NASIL YÖNETİLDİĞİNİ ANLARSINIZ
“Malatya'daki deprem sürecinin nasıl yönetildiğini anlayabilmek için aslında çok uzağa gitmeye gerek yok” diyen Ağbaba, “ Malatya merkezde, İnönü Anıtı'nı arkanıza alıp karşıya baktığınız zaman Malatya'daki depremin nasıl yönetildiğini görebilirsiniz. Malatyalıların tabiriyle Teze Cami -ismi Yeni Cami- geçen yıl depremden hasar gördü, orada bir yıldan beri namaz kılınamıyor, sebebi de tadilatın devam etmesi. Bir yılda Yeni Cami'yi teslim edemeyen bir anlayıştan insanları kış günü çadırda yatıran anlayış çıkar diye düşünüyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
Teze caminin içeriği tamamen bilmediği ve halkımız tarafından da tepki ile karşılandığı için açıklama yapma zorunluluğu hissettik . Ve akabinde 12 Milyon sadece kubbe için harcandığını da dile getirmekte fayda var. Yapının oldu da bitti maşallah mantalitesi yerine, yapının güçlendirilmesi ve akabinde artçı depremlerde hasar görmemesi için ince eleyip sık dokuyan ve akabinde gece gündüz çalışmaları devam eden Vakıflar Bölge Müdürlüğüne hassaten teşekkür etmek gerekir düşüncesindeyiz.

Konu hakkında yaptığımız araştırmalar sonucunda, Malatya İli Battalgazi İlçesi Yeni Cami (Teze Cami) Hacı Yusuf Taş Camisi öncelikle depremde hasar görmesi sebebiyle, Ön hasar tesbiti yapılarak deprem hasar raporu hazırlandı. Hasar raporuna istinaden ihale yapılarak artçı sarsıntılara karşı acil eylem kapsamında kubbe kasnağından kubbeye geçitçe yıkılan kısmına askı kalıbı yapılarak , polyester gergi ipleri ile sarılarak artçı depremlere karşı önlem alındı. Akabinde Mal ve can kaybına karşı çevre güvenlik tedbirleri alınarak, 23.03.2020 tarihinde Rölöve, Restarosyon, Makine tesisatı ve elektrik tesisatı projeleri ile güçlendirme projesi ve akabinde de raporun hazırlanması işinin ihalesi yapıldı.
22.07.2020 tarih ve E.83830 sayılı Vakıflar Bölge Müdürlüğü yazısı ekinde ilgili koruma kuruluna sunuldu. Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge kurulunca söz konusu iş ,35 gün sonra incelenerek 26.08.2020 tarihinde onaylandı.
Onaylı Projeler doğrultusunda yaklaşık maliyet çalışmalarına başlandı , 29.08.2020 tarihinde Genel Müdürlükten ödenek talebinde bulunuldu ve 09.09.2020 tarihinde ödenek tahsis edildi.
25.09.2020 tarihinde ihale yapıldı ve 30.09.2020 tarihinde makam oluru ile karar bağlandı. Yasal itiraz süreçlerinin beklenilmesinin ardından 12.10.2020 tarihinde yer teslimi yapılarak ivedi bir şekilde işe başlandı. Onarım çalışmaları devam etmekte olup bu süreç içerisinde fenni çalışılmayan günler içerisinde olunmasına rağmen ara verilmeden çalışmaların devam ettiğini gördük ve gözlemledik.
Harim katında (“yasaklanan, korunan, dokunulmayan, mukaddes olan ve saygı duyulan şey” anlamına gelir kalem işlerinin rölöve çizimleri alınacak belgeleme işlemi de alındı. Yapılan harim bölümünde tam güvenlikli iş iskelesi kurularak, bodrum ve harim katında x ve y eksenlerinde 1 mx1 m mesafelerde işaretlemeler yapılarak delikler açıldı ve açılan deliklerden epoksi reçine bazlı enfeksiyon uygulaması yapıldı.
Yapının doğu ve batı cephelerine projesine uygun olacak şekilde payanda ayağı yapımı için kazı yapılarak blokaj ve sökülen taşlardan derzli yonu taşı döşemesi yapıldı. Ayrıca payanda (Kenar, son nihayet, uç) kullanılmak üzere kenet ve zıvanalar da hazırlandı…
Akabinde payanlarda kullanılan taş blokları birbirine bağlamak için taş bloklar üzerinde delikler açılarak bu bloklar kenet, kurşun ve zıvana-epoksi yardımıyla birbirne bağlanmıştır. Yapının harim katında ise duvar kubbe ve tonoz yüzeylerinde itinalı sıva raspasının da yapıldığını belirtmek isteriz.
Güvenlik amaçlı yapı çercevesinde bulunan galvanizsaç üzerine hava geçisine izin veren file dokulu resimli baskılı vinil branda ile fon yapıldığını, cami avlusunu çevreleyen duvarlardan batı giriş kapısının sol ve sağ tarafında araç girişine izin verecek şekilde patlayıcı madde kullanmadan demirli ve demirsiz beton inşaat yıkımı gerçekleştirildi. Yapının yağmur iniş borularının sökümü yapıldı. Yapı içerisinde bulunan özgün minberin zarar görmemesi için koruma altına alındığını söylemek isteriz. Kadınlar mahfili söküldü ve imam odası söküm işleri yapıldı. Yapının güney cephesine çelik borudan tam güvenlikli cephe iskelesi kurulduğunu açıklamak isteriz.
Konu hakkında varını yoğunu ortaya koyan ve Teze cami için gecesini gündüzüne katan Vakıflar Bölge Müdürlüğüne teşekkür ediyoruz.