Organ Ve Doku Bağışı

Tedavisi sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, tüm dünyanın olduğu gibi, ülkemizin de en önemli sağlık sorunlarının başında yer almaktadır. Türkiye'de, organ ve doku nakli bekleyen hastaların sayısı her geçen gün artıyor. Özellikle kalp ve karaciğer nakli bekleyen hastalar, uygun organ bulunamaması nedeniyle hayatlarını kısa süre içinde kaybediyorlar. Nakil yapılabilen organ ve dokular; böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas ve ince bağırsak, kalp kapağı, kornea, kemik iliği ve deridir. Ülkemizde organ bağışları henüz istenilen seviyeye ulaşamamıştır. Bu nedenle organ bağışının yaygınlaştırılması gereklidir.
Ülkemizde organ naklini düzenleyen yasa 1979 yılında çıkarılmıştır: 2238 sayılı “Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun”dur. İlgili Kanunun 6.maddesine göre 18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir.
Türkiye'de toplam 23808 kişi böbrek, 2494 kişi karaciğer, 1351 kişi kalp, 273 kişi pankreas, 3398 kişi kornea ve 2 kişi ince bağırsak nakli olmayı beklemektedir. Malatya'da toplam 511 kişi böbrek, 321 kişi karaciğer, 16 kişi pankreas, 50 kişi kornea ve 1 kişi ince bağırsak nakli olmayı beklemektedir.
İlimizde Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakil Merkezinde 2002 yılından itibaren 3350 karaciğer nakli gerçekleştirilmiştir. Merkez dünyada sayılı karaciğer nakil merkezleri arasında olup Türkiye'de ilk sırada yer almaktadır. Kemik İliği Nakil Merkezinde 2010 yılından itibaren 1600 yetişkin kemik iliği nakli, 2017 yılından itibaren de 79 çocuk kemik iliği nakli gerçekleştirilmiştir. Merkez 40 yatağı ile Türkiye'nin en büyük kemik iliği nakil merkezidir. 2010 yılından itibaren 371 böbrek nakli, 2014 yılından itibaren 364 kornea nakli, 2015 yılından itibaren 10 bağırsak nakli ve 2019 yılından itibaren de 5 pankreas nakli yapılmıştır.
Organ bağışı yapmak isteyenler; İl Sağlık Müdürlükleri, İlçe Sağlık Müdürlükleri, Hastaneler, tüm Aile Sağlığı Merkezlerine başvurarak ‘beyin ölümü' gerçekleşmesi halinde organlarını bağışladığına dair bir belgeyi, iki tanık önünde doldurup organ bağış kartı alabilir ve E-Devlet üzerinden organ bağışı durumunu kontrol edebilirler.
Organ nakli bağış kartı, sadece ‘beyin ölümünün' gerçekleşmesi halinde, kişinin ailesinin hayattayken organlarının bağışlanmasını vasiyet ettiğini bilmelerini sağlayan bir belgedir. Kişi sağlığında organ bağışında bulunmuş olsa bile, beyin ölümü gerçekleşmesi halinde sırasıyla eşi, reşit çocukları, anne veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvafakati olmaksızın organ ve dokuları alınmamaktadır.
Din İşleri Yüksek Kurulu'nun 6 Mart 1980 tarih ve 396 sayılı kararı organ bağışının caiz olduğunu bildirmiştir. Kur'an-ı Kerim'de de (Maide Suresi, Ayet 32) " Kim bir kimseye hayat verirse, onun sanki bütün insanlara hayat vermişçesine sevap kazanacaktır.” şeklinde beyan olunmuştur.
Ülkemizde organ bağışı sayısını artırmak ve halkımızda organ bağışı bilincini geliştirmek amacıyla her yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında “Organ Bağış Haftası” etkinlikleri yapılmaktadır.
Malatya İl Sağlık Müdürlüğü olarak, Organ Bağış Haftasında çalışanları ve halkı bilinçlendirmek amacıyla okullarda, çeşitli kurum ve kuruluşlarda eğitim toplantıları düzenlenmekte, halkımızın yoğun olarak bulunduğu park ve alış veriş merkezlerinde broşür dağıtılmakta ve organ bağışı stantları açılmaktadır. Daha geniş kitlelere ulaşabilmek için basın yayın organlarında bilinci arttırmaya yönelik programlar yapılmaktadır.
3-4-7-8-9 Kasım tarihleri arasında Malatya İl Sağlık Müdürlüğü merkez binası önünde, 5-6 Kasım tarihlerinde de Malatya Park AVM'de organ bağışı stantlarımız kurulacak olup, tüm vatandaşlarımızı organ bağışı yapmaya davet ediyoruz. Unutmayalım ki bağışlanan her organ, filizlenen yeni bir hayattır.

Dr. Öğr. Üyesi Erhan BERK
Malatya İl Sağlık Müdürü