Uşak'taki tekstil geri dönüşüm ekosistemi dünyanın başka bir yerinde yok

Avrupa, 2024 yılı sonuna kadar tekstil atıklarının zorunlu olarak ayrıştırılması sorunuyla karşı karşıya kalacak. Bu yüzden AB'nin birçok bölgesinde Re-HUB geri dönüşüm merkezleri kuruluyor.

Bu yapılanma içerisinde yer almaya aday olan Uşak'ta günlük 2 bin 716 ton, yıllık 978 bin ton hammadde geri dönüştürülerek binlerce yıl çevre kirliliği yaratacak atık ve artıklar tekrar ekonomiye kazandırılıyor.

Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği organizasyonu Uşak Ticaret ve Sanayi Odası ve Uşak Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü'nün ev sahipliği ve Türkiye Tekstil ve Hazırgiyim Birlikleri Ortak Sürdürülebilirlik Komitesi temsilcilerinin katılımlarıyla geri dönüşüm konusunda başarılı bir kümelenme örneği olan ve döngüsel ekonomiye yaptığı yatırımlarla öne çıkan Uşak'ta Tekstil Geri Dönüşümünde Global Eğilimler ve Uşak Sanayisinin Konumu değerlendirildi ve firmalara saha ziyaretleri gerçekleştirildi.

Uşak Valisi Dr. Turan Ergün, Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı ve Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Jak Eskinazi, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Yardımcısı ve Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Başkanı ve Güneydoğu Anadolu Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (GATHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Kileci, Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Selim Kandemir, Uşak Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Halil Ağaoğlu açılış konuşmalarını gerçekleştirirken, Doç. Eren ÖNER, Uşak Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ziynet Berna Orhan, Ticaret Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü, Tekstil ve Konfeksiyon Ürünleri Dairesi Başkanlığı, Şube Müdürü Zeynep Domaniç de bilgilendirme sunumları yaptı.

20 yılda ihracatımızı 10 kat artırdık

Uşak Valisi Dr. Turan Ergün, Uşak'ın 20 yılda ihracatını 10 kat artırdığını, AB Yeşil Mutabakatı'nda avantajlı olduğunu söyleyerek, “Uşak'ın 2002 yılında ihracatı 47,2 milyon dolar ithalatı 47,5 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. 2022'de ise Uşak'ın ihracatı 440 milyon dolar ithalatı 272 milyon dolar olmuştur. 20 yılda ihracatımızı 10 kat artırmışız. Uşak doğrudan ülke ekonomisine döviz sağlayan net ihracatçı ilimizdir. Uşak sanayileşmeye öncülük eden önemli kentlerden biridir. Uşak'taki üç Organize Sanayi Bölgesi (OSB) 25 bine yakın istihdam sağlıyor. Yeni bir tane daha OSB'de sona geldik. Aynı zamanda İhtisas Tarım OSB çalışmamız da var. Uşak ilimiz tekstil, deri, plastik, alüminyum, kauçuğun geri kazanımında öne çıkıyor. AB'nin geliştirmiş olduğu standartlar ilimize yeni pazarlar açısından önemli bir avantaj sağlarken diğer yandan da ortak çalışmayla belgelendirme sürecini uluslararası standartlara göre sağlamamızda geri dönüşüm sektörümüz için önemli hususlardan biri.” dedi.

Uluslararası standartlara göre A'dan Z'ye uyarak belgelendirmek, kayıt altına almak zorundayız

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Yardımcısı ve Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Başkanı ve Güneydoğu Anadolu Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (GATHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Kileci, “Uşak'ın elinde çok büyük bir avantaj var, geri dönüşümde Türkiye'de çok önemli bir yere sahip. Ancak bütün süreci uluslararası standartlara göre A'dan Z'ye uyarak belgelendirmek, sertifikasyonlandırmak, kayıt altına almak zorundayız. Uşak'ın tek dezavantajı lokasyonu. Yakın zamanda bu da çözülecektir.” dedi.

Tekstil atıklarının yanı sıra Türkiye'de pet atıklarının da yüzde 35'i Uşak'ta işleniyor

Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Jak Eskinazi, “Birliğimiz üyelerinin yoğun olduğu Uşak ilindeki tekstil geri dönüşüm sektörü, döngüsel ekonomi bakımından yüksek bir potansiyele sahip. Firma ziyaretlerimiz esnasında sektörün geldiği noktayı gördük. Uşak rejenere iplik ve kumaş üretimi yapan birçok üreticiye sahip ve yüzde 72 oranındaki katkısıyla Türkiye'nin tekstilde geri dönüşüm merkezidir. Tekstil atıklarının yanı sıra Türkiye'de pet atıklarının da yüzde 35'i Uşak'ta işleniyor. Avrupa Birliği'nin dünya gündemine taşıdığı Yeşil Mutabakat'taki hedeflere ulaşmak için yoğun çaba göstermemiz gerekiyor. Önümüzdeki yıllarda iklim değişikliğinin yakıcı etkilerini azaltmak, karbon salınımını düşürmek için döngüsel ekonomiye yoğunlaşmamız gerekiyor. Döngüsel tekstil prensiplerini sürdürülebilir, yeniden kullanılabilir, geri dönüşümlü malzemeler geliştirmeye yönelik inovatif çözümler, çevre ve insani değerlere duyarlı tedarik zincirleri, etik üretim, onarım, bakım, ikinci el kullanım gibi yaşam süresi uzun ürünler, kullanılmayan ürünleri yeniden sürece dahil eden üretim modelleri odak noktamız olmalı. Uşak, bu noktada örnek bir kent. Bizlerde, Türkiye genelinden gelen katılımcılarımızla burada yapılan işleri ve Uşak'ın geri dönüşüm konusunda geldiği noktayı yerinde görmek amacıyla heyet programımızı gerçekleştirmeye karar verdik.” dedi.

Tekstil, deri, plastik, kauçuk ve alüminyum sektörlerinde geri dönüşüm

Uşak Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Halil Ağaoğlu, “Uşak'ta, tekstil, deri, plastik, kauçuk ve alüminyum sektörlerinde geri dönüşüm yapılmaktadır. İlimizde yıllık 708 bin ton tekstil atığı iplik, battaniye, çorap, kumaş ve keçe gibi birçok tekstil ürününe dönüşmektedir. Uşak, Türkiye tekstil geri dönüşümünün yüzde 72'sini tek başına yapmaktadır. Bu kapsamda bölgemiz yeşil OSB olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Bölgemizde aylık 52 milyon Kilowatt saat enerji tüketimi gerçekleşmektedir. Uşak OSB'de Kurulu Güneş Enerjisi Üretimimiz 80 Megavata ulaşmıştır. Kurulumu devam eden santrallerimiz bittiğinde bölgemiz GES kapasitesi 125 Megavat olacaktır. Ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan bölgemizde imalatlar sonucunda oluşan tekstil teleflerini yok etmek ve Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan çamurları enerjiye dönüştürmek amacıyla 4 bin 500 metre kare alan üzerine katı atık yakma tesisini kurduk. Çevre mevzuatına uygun yakılarak yok edilen atıklardan elde edilen buhar enerjiye dönüşüyor. Tesisimizde yıllık 7 milyon Kilowatt saat enerji elde edilmektedir. Yakma tesisimiz sayesinde, hiçbir maddi değeri olmayan tekstil atıkları ve Arıtma çamuru enerjiye dönüşü-yor. Uşak Organize Sanayi bölgemiz her geçen gün gelişmeye, ilerlemeye devam ediyor. 3. Genişleme alanı ile birlikte 499 sanayi parseline, 12,5 milyon metrekare büyüklüğe ulaşan bölgemizde 323 firmamız faaliyet göstermektedir.” dedi.

Türk Tekstil Geri Dönüşümü Sektörel Strateji Planı oluşturulmalı

Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Selim Kandemir, “50 yıllık doğal kümelenme ile oluşan geri dönüşüm sektörü ekosistemimiz; 200'den fazla firmayı, modern sanayi parklarını, tekstil makinelerine yönelik oluşmuş yan sanayiyi, kalifiye elemanları, sektöre uygun arıtma tesislerini kapsamaktadır. Bu büyüklükteki bir tekstil geri dönüşüm ekosistemi dünyanın başka bir yerinde bulunmuyor. Bizler bu sektörün öncülüğünü yapmaktan gurur duymakla birlikte eksikliklerimizin de fakındayız. Öncelikle stratejik bir eylem planımız yok. Bunun hazırlanması için sizlerle birlikte ortak çalışmalar yürütmek istiyoruz. Ortak çalışma grupları oluşturulmasıyla bilgilerimizi birleştireceğimizi ve iyi bir sinerji ile “Türk Tekstil Geri Dönüşümü Sektörel Strateji Planı”nı ortaya çıkaracağımıza inanıyorum. Güç birliği ile bu planın bakanlıklar düzeyinde önemli bir ses getireceğini ve sektörün dünya liderliğini devam ettirebileceğini düşünüyorum. Sektöre ilgi büyük olunca doğal olarak sektöre girmek isteyen birçok oyuncu ortaya çıktı. Yurtdışındaki bu oyunculara Pazar paylarımızı kaptırmamak için geri dönüşümün sektörünün sorunlarına eğilmemiz ve çözüm yolunda adımlar atmamız gerekiyor. Bununla ilgili ortak çalışma alanlarımızın biri de yeni konsorsiyumlarla Uşak geri dönüşüm ekosisteminin gelişmesini sağlamak.” dedi.

AB'de açılmakta olan Re-HUB merkezleri benzeri bir yapının ilimizde kurulmasını amaçlıyoruz

Kandemir, Uşak'ta bu sektörde faaliyet gösteren yaklaşık 200 firma olduğunu ama bunların birçoğunun Ar-ge ve Ur-ge'ye yönelik çalışma yapabilecek maddi olanaklara sahip olmadığına değindi.

“Gerek kurumsal gerekse firmalarınızla birlikte oluşturulacak işbirlikleri mevcut ekosistemin gelişmesini sağlarken, hem sizlerin hem de Uşak'ın kazanmasını sağlayacaktır. AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı 3. Dönemi kapsamında Bakanlığımıza başvurusunu yapmış olduğumuz Proje. Projemizle AB'de açılmakta olan Re-HUB merkezleri benzeri bir yapının ilimizde kurulmasını ve Tekstil geri dönüşüm sektöründeki firmalarımızın hem kurumsal hem de üretim kalitelerinin artırılmasını amaçlamaktayız. Re-HUB Merkezleri kullanılmış ve kullanılmamış tekstil atıklarını toplandığı merkezlerdir. Toplanılan tekstil artıkları, tekrar kullanım, parçalayarak kullanım ve son aşama olarak geri dönüştürülmektedir. Proje kapsamında kuracağımız merkezde; tüm Türkiye'den toplanılan tekstil konfeksiyon atıkları, doğru ayrıştırılma ve yerinde işaretlemelerle optimum seviyede kullanılacaktır. Sektördeki hammadde verimliliğini sağlayacak olan merkezimiz, aynı zamanda sektörün dijitalleşmesi yolunda da önemli bir görevi de yerine getirmiş olacaktır. Projede kurulacak bu merkez; çeşitli dijital araçlar ve doğru stok yönetimiyle bu firmaların kapalı devre dönüşümlerini sağlayarak hem ekonomiye hem de çevreye önemli katkılarda bulunacaktır.”

Selim Kandemir, “Projemizin ikincil amacı ise; mevcut sektörde üretilen ürünlerin katma değerini artırıcı ARGE ve URGE çalışmalarını yapacak bir yapının kurulmasıdır. Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı kapsamında Tekstil, Deri ve Seramik sektörlerinde uzman üniversite olan Uşak Üniversitesi ile yapılacak ARGE ve URGE çalışmalarıyla; Yapılan Geri Dönüşüm, Üretilen Rejenere İplik ve Keçe Ürünlerinin Teknolojisini Otomotiv, Savunma Sanayi gibi katma değeri yüksek sektörlerde kullanılmasını sağlamayı amaçlamaktayız. Bu önemli projemiz aynı zamanda bizler için ortak iş yapma kültürünü de geliştirecektir. Sistem İnditeks, Eko-teks, GRS gibi kalite standardı olan işletmelerin merkezden hammadde almasını sağlarken sisteme dahil olmak isteyen firmalarında kalite standartlarına ulaşmak için kendilerini geliştirmesini de sağlayacaktır. Projemizin gerek bakanlık gerekse AB bazında kabul görmesi için sizlerin de desteklerinizi bekliyoruz. Sizlerle projemizin daha güçlü olacağına dair hiçbir şüphemiz yok. Bu projemizin yanında yine Uşak OSB ile birlikte başka bir projemizi de hazırlıyoruz. Proje çıkış noktamız kullanıcı öncesi tekstil geri dönüşümünde ilimizde bulunan rekabet avantajını kullanıcı sonrası tekstil atıkları alanında da oluşturmak.” dedi.