Hazar Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından yapılan teknik çalışma ve analizler neticesinde ilimizin sosyo-kültürel ve ekonomik kalkınma ve gelişmesine yönelik sizlerin de çok geniş bir şekilde haber kaynaklarında yer verdiğiniz ilimiz ve ilçelerimizin kalkınma planları süreçleri tamamlanmıştır.
Ülkemizin genel bir seçim sürecine hızla yaklaştığı bu dönemde tüm halkımızı yakından ilgilendiren ve şehrimizin bütüncül bir yaklaşımla kalkınmasını hedefleyen tespit ve önerilerimizi periyodik aralıklarla sizler aracılığıyla paylaşmaya devam edeceğiz.
Öncelikli hedefimiz Ülkemizin olduğu kadar ilimiz için de tarihi bir dönüşüm noktası olan 2023 seçimlerinde tüm siyasetçilerin ve karar alıcıların dikkatini çekerek, ilimizin kronikleşmiş sorunlarının çözümüne katkı sağlamaktır.
Sizlerin de çok yakından takip ettiği gibi, ilimizin 20 yılı aşan bir süreçten beri öncelikli seçim vaatleri arasında sulama projeleri ve içme suyu sorunun köklü çözümü hususu yer almıştır. Ancak aradan geçen 20 yıllık süre içerisinde ilimiz için hayati olan bu iki önemli konunun çözümü hep bir sonraki seçimin birinci vaat konusu olarak raflarda kalmıştır.
Ancak 2023 yılı itibarı ile gelinen noktada ilimizin ve halkımızın artık bu konuyu bir sonraki seçime bırakma tahammülü kalmamıştır. 2020 yılı Ocak ayında yüzyılın felaketi ile karşılaşan halkımız sadece yitirdiği 48 canla kalmamış büyük bir ekonomik yıkım da yaşamıştır.
Depremin çok boyutlu yıkıcı etkisi tüm ekonomik dengeleri altüst etmiş, hiçbir vatandaşımızın gündeminde olmayan ve bugün karşı karşıya kaldığı 100 milyar gibi bir konut borcu artık vatandaşımızın ay sonu ödeme planı olarak önüne gelmiştir. Bugün piyasada dolaşması gereken 100 milyar gibi bir bütçe artık piyasadan çekilmiş doğrudan konut ödemeleri için vatandaşın EFT ile bankalar arası transferine dönüşmüştür.
Ticaret dengesi alt üst olan Elazığ ekonomisini incelediğimizde Tarım sektörü tek başına yüzde 40 ile ilk sırada yer almakta ve ilin ekonomik olarak temel direğini oluşturmaktadır. Ancak sulama projelerinin yılan hikayesine dönmesi ve bununla birlikte özellikle son yıllardaki kuraklık ilimizde maalesef tarımı da bitme noktasına taşımıştır. 2022 yılı sonu ve 2023 yılı başı itibarı ile son 15 yılın en kurak mevsiminin yaşandığı konuya uzman kuruluşlar tarafından ilan edilmektedir. Bu durum ilimiz tarımı için çok ciddi bir tehdit haline gelmiştir.
DSİ ve İl Tarım Müdürlüğümüz tarafından hazırlanan çeşitli raporlar incelendiğinde;
286 bin 044 ha Tarıma Elverişli arazi, 65 bin 364 ha su yüzeyi, Ekonomik olarak sulanabilir arazi miktarı 82 bin 118 ha, DSİ tarafından kesin projesi tamamlanan ve uygulanan sulama alanı 3 bin 850 ha. Yıllık yağış ortalaması ise sadece 409 mm’dir. İlimiz bulunduğumuz bölgedeki tüm illerin sahip olduğu toplam yüzeyinden fazla bir su kaynağına sahip olmasına rağmen verimli tarım arazilerimizin bugün çok küçük bir dilimi sulanabilmektedir. Yani Elazığ ili maalesef varlık içinde yokluğa terk edilmiş bir şehir konumundadır.
Sulama ve içme suyu projelerimizle ilgili sorun ve çözüm önerilerimizi sizlerle paylaşmak isterim. Öncelikle 29 aralık 2022 tarihinde DSİ Genel Müdürlüğünü yürütmeye başlayan Sayın Mehmet Akif BALTA beyin ilimizde ikamet ediyor olması, kendisinin de artık bir ELAZIĞLI olarak görüleceği gerçeği fırsat olarak görülmelidir. Adeta Elazığ’ ın başına talih kuşu konmuş ve ‘’ İyi olacak hastanın başına doktor gelmiştir ‘’ . Doğduğun yer değil doyduğun yer memleketindir ilkesiyle Kıymetli Genel Müdürümüzden Ekmeğini yediği ve suyunu içtiği memleketi olan Elazığ ‘ ımıza destek çağrısında bulunuyorum.
Elazığ ilinin yıllardan beri iz ödeneklerle kanayan yarası haline getirilmiş olan Uluova ve Kuzova sulamaları için ihtiyaç duyulan yaklaşık 1,2 milyarlık ödenek veya ek ödeneklerin Sayın Genel Müdürümüzün destekleriyle çözüme kavuşturulabileceğini düşünmekteyim.
2023 yılı DSİ Yatırım yılı olacağı için bütçede DSİ Genel Müdürlüğü yatırımları için toplam 51,5 milyar TL sene başı ödeneği ayrılmıştır. Her yıl olduğu gibi yüklenici firmaların performans durumlarına göre yıl sonunda bu ödenek 70-80 milyarları bulacağı öngörümüzdür.
ULUOVA SULAMASI:
Elazığ ilinin verimli arazilerinden olan Uluova bölgesinde lokal verilen su hizmeti elektrik masrafından dolayı kesilmiş tarım arazileri susuz bırakılmış ve insanların sulu tarım yapma imkanları kalmamıştır. DSİ 9. Bölge Müdürlüğü tarafından 30.05.2017 tarihine yapım ihalesi gerçekleştirilmiş olmasına rağmen ödenek yetersizliğinden dolayı projenin tamamlanması 31.12.2022 tarihine kadar ancak %16 fiziki ilerleme kaydedilmiştir. Sulama yapım işi tamamlansa bile yine elektrik maliyetinden dolayı araziler sulanamayacaktır.
ÇÖZÜM ÖNERİMİZ:
Bahse konulu sulama inşaatının yapım işi için 2023 yılında yaklaşık 350 milyon TL ödeneğe ihtiyaç vardır. DSİ Genel Müdürlüğü tarafından 2023 yılında Uluova sulama inşaatı yapım işi için 70 milyon TL sene başı ödeneği temin edilmiştir. Mart – Nisan aylarında yüklenici firma işe başlatılarak yıl içerisinde bu işe ek ödenek aktarılarak işin bir an önce tamamlanması ilimiz adına çok önemlidir. Uluova sulaması inşaatının pompaj elektrik masrafının kesin çözümü için 5’er MEGAWATT’lık toplam 30 MW gücünde ve yaklaşık olarak 750 milyon TL’ye mal olacak GES ihalesinin de yapılarak yaklaşık bir milyar ek ödenek temin edilerek elektrik probleminin kökünden çözüme kavuşturulmasını talep ediyoruz.
KUZOVA SULAMASI:
Kuzova bölgesindeki sulama inşaatı çalışmaları önceki yıllarda kısmen tamamlanmış olmasına rağmen Elazığ ilinin verimli arazilerinden olan Kuzova bölgesinde de pompaj elektrik masrafından dolayı yıllarca tarım arazileri susuz kalmıştır.
Çözüm Önerimiz
Sulama inşaatı tamamlanmış olan bu projede yaklaşık 6 MW gücünde kurulacak GES santrali ile buradaki sıkıntı ortadan kaldırılacaktır. DSİ 9. Bölge Müdürlüğümüz tarafından 2 MW ‘lık GES yapım ihalesi 30.11.2022 tarihinde 53.354.355 TL + KDV’ ye ihale edilmiştir ve ihalesi yapılan bu işe 100 milyon TL ödenek ayrılmıştır. Fakat yaklaşık 4 MW gücünde daha GES santraline ihtiyaç duyulduğundan dolayı bir an evvel 4 MW ‘ lık GES ihalesinin yapılmasını ve 150 milyon ek ödeneğin 2023 yılı içerisinde temin edilerek KUZOVA problemimizin kalıcı çözüme kavuşturulmasını talep ediyoruz.
PALU KÖKLÜCE BARAJI:
Kovancılar ilçemizin arazilerini sulamak amacıyla yapımı düşünülen bu baraj projesinin planlama çalışması hızlandırılarak bir an evvel tamamlanmalı, baraj inşaatı ve buna paralel olarak sulama inşaatının yapımına başlanılmalı, ödenek temininde öncelik verilerek Kovancılar ilçemizin verimli arazilerinin suyla buluşturulması sağlanmalıdır.
ELAZIĞ İÇME SUYU İHTİYACI SIKINTILARI:
Elazığ ilinin içme suyu ihtiyacının yaklaşık 40 yıllık sıkıntısını çözüme kavuşturmak üzere inşaatı tamamlanarak hizmete açılan Hamzabey Barajındaki su kaçaklarından dolayı barajdaki su seviyesi 50 cm’nin altına düşmüştür. Barajda su tutulamadığından Elazığ ili şu anda içme suyu sıkıntısından dolayı gün içerisinde su kesintileri yaşamaktadır. Hamzabey Barajını beslemek amacıyla DSİ 9.Bölge Müdürlüğü tarafından projesi tamamlanmış ve yapım ihalesi gerçekleştirilecek olan Tarhana regülatörü ile Arıcak tarafından da yine Hamzabey barajına su takviye edilmesi ve ilimizin su sıkıntısının çözüme kavuşturulması hedeflenmiş olmasına rağmen Hamzabey barajındaki su kaçağından dolayı Tarhana regülatörü devreye alınsa bile Elazığ ili su sıkıntısı çekmeye devam edecektir.
Çözüm Önerimiz
1-HATUNKÖY BARAJI:
Planlama çalışmaları tamamlanan Behramaz (Maden) bölgesinde yapılması düşünülen Hatunköy barajının proje yapım işi hızlandırılmalı ve bir an evvel yapım ihalesi de gerçekleştirilerek hizmete açılarak Elazığ içme suyu isale hattına bağlanarak su takviye edilmelidir.
2-TUNCELİ ÇEMİŞGEZEK TAĞAR BARAJI:
Fakat Hamzabey ve Hatunköy barajları ömrünü tamamladığında Elazığ ilinin bu defa çok daha büyük içme suyu problemleriyle karşılaşacağı kaçınılmaz gerçektir. Bu yüzden ilimizin su problemini kökünden çözüme kavuşturmak adına 130 mt gövde yüksekliği olarak planlanan Tunceli-Çemişgezek Tağar Barajının tipi değiştirilmeden gövde yüksekliği 170 mt’ye çıkartılarak Elazığ ili içme suyu projesi kökünden çözüme kavuşturulmalıdır.
Değerli Basın Mensupları;
İlimiz ekonomisinin can damarı olan Tarım sektörünün yeniden bir ekonomik değer haline gelmesi, binlerce vatandaşımızın yüksek gelir ile il ekonomisine katkı sağlaması için Uluova ve Kuzova Sulama projeleri ve GES’lerin toplam proje bedelinin aktarılmasıyla bir yılda bitirilmesi mümkündür. 1,2 milyar olarak ön gördüğümüz sulama ve içme suyu projesi için bu bedel BÜYÜK TÜRKİYE CUMHURİYETİ için çok önemli bir bütçe değildir. Aksi halde mevcut yıllık ödeneklerle projelerin bitmesi en az 20 yıl süreceği gibi, siyasetin malzemesi olmaya da devam edecektir. Şehrimiz için yapılan her yatırım ve atılan her adım çok kıymetli ve değerlidir.
Ancak, önceliklerin ne olduğu ve şehrimizin son 20 yıldaki sosyo -ekonomik ve kültürel gelişim süreçleri mercek altına alındığında 1970’li yılların Devlet Planlama Teşkilatı öngörülerinin çok gerisinde kaldığı ve Ülkemizin 7 Cazibe Merkezinden biri olma hedefinden saptığı sahip olduğu tüm kaynaklar ve jeopolitik konumuna rağmen önümüzde bir gerçek olarak durmaktadır. Bunun temel nedeni temsilde ilimizin yetersiz kalmış olmasıdır.
2023 seçimleri ve arkasından gelecek yerel yönetim seçimlerinin artık çok değerli bir fırsat olarak görülmesi ve bu bilinçle her bir vatandaşımızın sorumluluk üstlenmesi gerektiğine inanıyor, tüm kamuoyuna en derin saygılarımı sunuyorum.
Prof. Dr. Bilal ÇOBAN
HAZARSAM Başkanı
Bakmadan Geçme
